Toch maar een rondje op de fiets gedaan, ondanks dat het naar koud was. Bij Bergzicht reed ik omhoog en vielen witte plekken op. Het had toch niet gesneeuwd? Meer witte plekken zijn zichtbaar als ik over de top ben, sporadisch, verspreid over het bos.
Toch even stoppen voor een foto. Mijn handschoenen gaan met moeite aan en uit.
IJshaar, originele fotoIJshaar, bewerkte foto met hoog contrast.
Het patroon is zichtbaar in het bos: de takken zijn bedekt met een laagje ‘sneeuw’. IJshaar ontstaat als schimmels uit dode takken vocht afscheiden, en rond het vriespunt bevriezen. Het is een plaatselijk fenomeen: twee kilometer verderop zijn nauwelijks nog witte plekken in het bos te zien.
Of: Amerikaan probeert zijn Amerikaanse lezers iets uit te leggen door vele open deuren in te trappen.
De Amerikaanse hoogleraar Timothy Snyder (Yale, Geschiedenis) schreef meerdere dikke boeken. Dit was het eerste dat ik las, op aanraden van de leesclub. 450 kantjes inclusief index en notenapparaat.
Op pagina 91 ben ik gestopt.
Het is me dan duidelijk dat dit een meanderend boek is langs veel onderwerpen, maar vooral voor Amerikaanse lezers. Snyder doet een poging zijn verhaal te verbinden aan de grote Amerikaanse verhalen. Als snel komen de founding fathers om de hoek kijken, alsmede honkbal, institutioneel racisme, matige gezondheidszorg, enzovoort. Daar tussendoor Europese filosofen, abstracties, en delen uit zijn levensverhaal. Ergens moet de oorlog in Oekraine ook nog om de hoek komen, belooft de achterflap, maar dat heb ik weinig gezien.
Wat hij uit die filosofen haalt is zo… evident? Oppervlakkig?
Als het zo meanderend moest had het beter een blog kunnen zijn, gewoon iedere dag een los stukje.
Mijn leesclubgenoten hadden een Engelse versie die het interessant maken om de vertaling te beoordelen. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat het snel vertaald is om ook onze markt te kunnen bedienen.
Neem nu deze zin: We vergaren zelfkennis, volgens Stein, wanneer we anderen erkennen. Mijn blik blijft dan hangen op het woord vergaren. Het blijkt een vertaling van het Engelse to gain. Had dat niet mooier gekund dan het archaische vergaren?
Ook zonder vertaling had een redacteur nog wel wat werk mogen doen. Neem deze zin:
De eerste vorm van vrijheid is, zoals ik duidelijk hoop te maken, soevereiniteit.
Dat tussenwerpsel, ‘zoals ik duidelijk hoop te maken’ had best geschrapt kunnen worden.
Het is geen filosofie, geen levensverhaal, geen geschiedenis, geen biografie, geen pamflet, maar alles een beetje door elkaar zonder dat het goed wordt uitgewerkt. Wellicht zijn we aan deze kant van de oceaan ook de verkeerde lezers voor een Eastcoast Liberal die zich richt op een breed Amerikaans publiek. Anderzijds: als je een breed Amerikaans publiek wil bereiken moet je geen dikke boeken met notenapparaten schrijven.
De appendix is de ultieme ontgoocheling. Zijn hele tekstuele betoog is ook best samen te vatten in een tabel. Dat is een bezwaar tegen veel van dit soort lijvige non-fictie: het kan korter, en het had veel beter overgekomen als je ruimte had geboden voor schema’s, tabellen, kaarten en figuren.
Unaniem kwam de bespreking in de leesclub van het boek uit op een beroerd oordeel. Gemiddeld 2 uit 5 sterren. NRC en Goodreads waren een stuk positiever.
’Nog even iets anders’, zeg ik in het gesprek met een communicatiespecialist ‘Moeten we naast Linkedin nog inzetten op een andere, eigen kanaal in de komende jaren? Om te voorkomen dat we te afhankelijk worden van een platform dat we niet zelf beheersen. Stel dat LinkedIn vanaf morgen grote bedrijven een bijdrage gaat vragen per post, en dat lijkt me best voorstelbaar, dan zijn we de sjaak. Dus misschien moeten we ook gaan bouwen aan eigen kanalen, zoals bijvoorbeeld een nieuwsbrief’
Buiten schijnt de zon en er komt geen antwoord van de communicatiespecialist, die doorgaat over Tiktok en Instagram als alternatieven.
Ik ben niet de eerste die er over begint in de bloggosfeer en zeker niet de persoon die het hardste roept dat we voor ons zelf moeten beginnen.
Vanavond luister ik deze podcast over de wil tot macht die achter Big Tech zit. Wereldgeschiedenis wordt bepaald door structuren of toch door sterke personen? Habermas wordt er bij gehaald. Het gesprek met de glazig kijkende communicatieadviseur maakt het van wereldgebeurtenissen gewoon weer iets naar wat we hier en nu kunnen besluiten om het anders te doen.
Sinds ik Showyourstripes standaard ben gaan gebruiken in een presentatie, ben ik er verbaasd over hoe weinig herkenning er is van zo’n icoon. Blijkbaar is dat mijn bubbel waar ik uitstap.
Voor de relatie met Big Tech mis ik, op een vergelijkbare manier, op veel plekken, elke kritische houding. En als die er al is, dan is tja, het netwerkeffect zo groot, dat we machteloos zijn.
Tot zover een stukje doemdenken. Volgende week hopelijk beter nieuws.
Voor het eerst in een jaar reed ik naar Nijmegen. Een heldere winterzon scheen over de stad.
We zijn ondertussen bijna 5 jaar na de uitbraak van COVID-19 en de daaropvolgende quarantaine, en de doorbraak van videobellen.
Het laatste half jaar merk ik bij mezelf een kentering. Met videobellen kan ik wel sneller en meer overleggen doen, zonder reistijd, maar de kwaliteit van het gesprek aan tafel – in focus, zonder afleiding, van mens tot mens, geeft weer zoveel meerwaarde, dat ik daar wel weer een ritje voor overheb.
Dus reed ik naar Nijmegen voor een gesprek van 45 minuten. Het Keizer Karelplein was een ouderwetse chaos. Een legertruck waarop het label ‘LES’ was gemonteerd stond op de rotonde. De presentatie loopt soepel, er komen interessante vragen en vervolgmogelijkheden.
Thuisgekomen haal ik de laptop uit de tas en tref ook een Barco Clickshare Button aan. Dat is de dongle waarmee je draadloos kan verbinden met een beeldscherm om te presenteren. Die heb ik bij het inpakken in het vergaderzaaltje blijkbaar ingepakt.
Ik schrijf een handgeschreven briefje en stuur het retour naar Nijmegen. Misschien lag het aan de balpen, maar ik heb moeite met het produceren van een leesbaar handschrift. Behalve boodschappenlijstjes schrijf ik nauwelijks meer analoog.
In een recent stukje ging het over museum fatigue. Oftewel overprikkelt raken door de hoeveelheid informatie en indrukken die op je afkomt bij bezoek aan een museum of tentoonstelling.
Ook linkdumpte ik een stuk van Tracy Durnell over de hoeveelheid informatie die op (online) ons afkomt. Permanent Museum Fatigue, zou je kunnen stellen.
Geen uniek onderwerp in onze tijd en als ik even Google blijkt de term infobesitas ook al weer sinds (minimaal) 2009 te bestaan.
Wat Max schrijft: matiging lijkt de beste oplossing. Geniet, maar drink met mate uit de bron van kennis.
Hoe dan wel? Op Mastodon volg ik het account van Nina Willburger, werkzaam bij een archeologisch museum in Baden-Wurttemberg. Zij post vrijwel dagelijks een foto van een object uit de oudheid, met een korte toelichting erbij.
Gedoseerd, één ding tegelijk, en dan weer einde van de tentoonstelling voor vandaag.
Oftewel: op zoek naar een Utrechtsegeïnteresseerde voor een kunstwerk.
Eerder schreef ik over de foto van Van der Werf die in mijn woonkamer hangt.
Hoe kom ik daar aan?
Tijdens mijn blogarme jaren hield het Utrechts Archief de tentoonstelling Utrecht in Beeld, met werk van de fotograaf Frans Ferdinand van der Werf. Van der Werf was een fotograaf in de periode 1930-1960 die vooral actief was in Utrecht. Een groot deel van de tijd als persfotograaf, maar wel iemand met oog voor bijzondere dagelijkse situaties en artistieke invalshoeken. De tentoonstelling in het archief werd afgesloten met een bijzondere actie: door middel van loting werden de foto’s, met lijst verkocht aan bewoners van de stad Utrecht. Zo zouden de werken van Van der Werf terugkomen vanuit het archief, in de stad.
Het was een behoorlijk oploop bij de oude rechtbank, waar het archief tegenwoordig zit. Iedereen had lootjes geworpen in een kastje met je favoriete werken. Ik had geluk en kon maar liefst twee werken kopen.
Snel naar 2025. Het ene werk hangt in de woonkamer, het andere werk staat onbekeken op de vloer.
Het is namelijk een mooi, maar ook nogal donker beeld. Bovendien zien we op het beeld een man met een handkar op de Oudegracht. Zware arbeid die in de jaren ’30 nog veel bestond. Onder welke omstandigheden dat ging? We hebben er geen idee van.
Gezicht op het wed tussen de Ganzenmarkt en de Oudegracht te Utrecht, met een man met een handkar. Op de achtergrond een gedeelte van de Bezembrug. (via Het Utrechts Archief)
Het is toch jammer dat het sympathieke idee van het Utrechts Archief hier weer stof ligt te verzamelen. Dus kent u een goede bestemming in het Utrechtse, laat het dan vooral weten.
Wie ooit in het Louvre of het Uffuzi is geweest kent het gevoel. Het kan je trouwens ook gewoon in het Rijksmuseum of menig ander museum overkomen: de overweldiging van indrukken en informatie.
Er is een mooi woord hiervoor:
Museum fatigue is a state of physical or mental fatigue caused by the experience of exhibits in museums and similar cultural institutions. The collection of phenomena that characterize museum fatigue was first described in 1916.
De oplossing hiervoor: bezoek voor kleine musea; grappend ook wel obscure musea genoemd. Overzichtelijke onderwerpen, soms wat lastiger openingstijden, geen uitgebreid menu in het museumcafe – maar je krijgt wel persoonlijke aandacht, enthousiasme en ter plekke gemaakte koffie of thee.
We waren afgelopen kerstperiode bij het Museum van Zuilen. De Utrechtse wijk heeft een eigen historie. Ontstaan als arbeidersgemeenschap buiten de grote stad wordt de identiteit gekoesterd en gedocumenteerd. Voor wie een indruk wil krijgen: de podcast Oud-Utrecht interviewt museumdirecteur Wim van Scharenburg.
Entree van het museum in een van de verzalengebouwen op Cartesius / Werkspoorterrein
Er loopt op dit moment een tentoonstelling over de woningcorporaties. De wederopbouwwijken die soms alweer gesloopt zijn. We praatten over geschiedenis van het Julianapark en foto van Van der Werf die ik thuis heb hangen. En na een uur vertrokken we weer: een mooi minimuseum, de moeite waard, zonder overvoerd te worden.
Kaartende mannen in het Julianapark. F.F. Van der Werf, tussen 1948 en 1953. Via het Utrechts Archief.
