Drie verhalen over de plaats

De bibliotheek is een fijne plek om willekeurig boeken te probereren die je in de boekhandel net niet meeneemt.

Hoewel willekeurig? De invalshoek plaats is in deze drie boeken toch weer nadrukkelijk aanwezig.

Treurtrips zijn een bekend (twitter)fenomeen. Een groep bezoekt de achterkant van Nederland: de gebieden met minder economische welvaart, de rafelranden van de stad, de plekken waar de vernieuwingsdrift van Nederland nog niet heeft toegeslagen. Te goedkope bouwwerken, achterkantsituaties, stedenbouwkundige mislukkingen. Veel verval. Het boek had ik gezien in de boekhandel, maar laten liggen. De insteek is toch wat cynisch: een boek over mensen en hun woonplaatsen op een lollige toon, in plaats van een boek mét mensen en hun woonplaatsen op een wat serieuzere toon. Toch blijkt bij lezing dat de auteurs wel degelijk achtergrondkennis hebben van gebieden: het is niet alleen maar leedvermaak.

Verval is ook het centrale thema van de Atlas van Vergeten Belgíë. Het grote verschil is dat dit vrijwel alleen maar ruines en industrieel erfgoed bevat. Opvallend eigenlijk: zodra de mensen weg zijn heet het ineens erfgoed. Er is dus hoop voor Winkelcentrum Zuidplein uit de Treurtrips: misschien wordt het nog eens erfgoed. De Atlas van Vergeten Belgie bevat tientallen locaties om te bezoeken in alle Belgische provincies. Helaas is het niet gelukt om de afgelopen weken ook daadwerkelijk in de auto te stappen en er te gaan kijken.

Een situatie waar de mensen nog veel langer weg zijn van hun bouwwerken doet zich voor bij de hunebedden. Hein Klompmaker doet in Het leven van boeren die hunebedden bouwden een moedige poging deze mensen weer bij ons te brengen. Op basis van inzichten uit verschillende wetenschappen bouwt hij een verhaal. Daarnaast pleit hij voor empathie: die mensen waren niet wezenlijk verschillend van ons, dus wat kunnen we ons inbeelden bij hun situatie? Interessante invalshoek! Behalve als boek, is zijn verhaal ook te beluisteren via de podcast van Drenthe Toen. Het boek vond ik lastig leesbaar: een goede redacteur had geschrapt in de te lange zinnen en overmatig jargongebruik.