Over Vrijheid

Of: Amerikaan probeert zijn Amerikaanse lezers iets uit te leggen door vele open deuren in te trappen.

De Amerikaanse hoogleraar Timothy Snyder (Yale, Geschiedenis) schreef meerdere dikke boeken. Dit was het eerste dat ik las, op aanraden van de leesclub. 450 kantjes inclusief index en notenapparaat.

Op pagina 91 ben ik gestopt.

Het is me dan duidelijk dat dit een meanderend boek is langs veel onderwerpen, maar vooral voor Amerikaanse lezers. Snyder doet een poging zijn verhaal te verbinden aan de grote Amerikaanse verhalen. Als snel komen de founding fathers om de hoek kijken, alsmede honkbal, institutioneel racisme, matige gezondheidszorg, enzovoort. Daar tussendoor Europese filosofen, abstracties, en delen uit zijn levensverhaal. Ergens moet de oorlog in Oekraine ook nog om de hoek komen, belooft de achterflap, maar dat heb ik weinig gezien.

Wat hij uit die filosofen haalt is zo… evident? Oppervlakkig?

Als het zo meanderend moest had het beter een blog kunnen zijn, gewoon iedere dag een los stukje.


Mijn leesclubgenoten hadden een Engelse versie die het interessant maken om de vertaling te beoordelen. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat het snel vertaald is om ook onze markt te kunnen bedienen.

Neem nu deze zin: We vergaren zelfkennis, volgens Stein, wanneer we anderen erkennen. Mijn blik blijft dan hangen op het woord vergaren. Het blijkt een vertaling van het Engelse to gain. Had dat niet mooier gekund dan het archaische vergaren?

Ook zonder vertaling had een redacteur nog wel wat werk mogen doen. Neem deze zin:

De eerste vorm van vrijheid is, zoals ik duidelijk hoop te maken, soevereiniteit.

Dat tussenwerpsel, ‘zoals ik duidelijk hoop te maken’ had best geschrapt kunnen worden.


Het is geen filosofie, geen levensverhaal, geen geschiedenis, geen biografie, geen pamflet, maar alles een beetje door elkaar zonder dat het goed wordt uitgewerkt. Wellicht zijn we aan deze kant van de oceaan ook de verkeerde lezers voor een Eastcoast Liberal die zich richt op een breed Amerikaans publiek. Anderzijds: als je een breed Amerikaans publiek wil bereiken moet je geen dikke boeken met notenapparaten schrijven.

De appendix is de ultieme ontgoocheling. Zijn hele tekstuele betoog is ook best samen te vatten in een tabel. Dat is een bezwaar tegen veel van dit soort lijvige non-fictie: het kan korter, en het had veel beter overgekomen als je ruimte had geboden voor schema’s, tabellen, kaarten en figuren.

Unaniem kwam de bespreking in de leesclub van het boek uit op een beroerd oordeel. Gemiddeld 2 uit 5 sterren. NRC en Goodreads waren een stuk positiever.


Timothy Snyder (2024), Over Vrijheid, Uitgeverij Balans


Comments

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *